Kombet e Bashkuara e filluan programin e përbashkët për trajtimin e pabarazisë dhe përjashtimin e personave me aftësi të kufizuara

Kombet e Bashkuara e filluan programin e përbashkët “Nga njohuria dhe angazhimi – drejt fuqizimit dhe pjesëmarrjes”, që synon rritjen e kapacitetit të organizatave të personave me aftësi të kufizuara, qeverisë, ofruesve të shërbimeve dhe agjencive të OKB-së për të kontribuar së bashku në zbatimin e suksesshëm të Konventës së OKB-së mbi të Drejtat e Personave me Aftësi të Kufizuara (KDPAK/CRPD). Programi në fjalë synon gjithashtu ta lehtësojë përfshirjen më të madhe të aftësisë së kufizuar në planet nacionale zhvillimore dhe humanitare, në buxhetet, politikat dhe proceset e monitorimit.

Qasja e përbashkët e OKB-së u zhvillua në bazë të dëshmive të reja dhe rekomandimeve kryesore nga Analiza e gjendjes mbi të drejtat e personave me aftësi të kufizuara në Republikën e Maqedonisë së Veriut, të cilat u prezantuan sot.

“Ekipi i Kombeve të Bashkuara në vend është mbështetës i fuqishëm i zbatimit të Konventës së OKB-së për të Drejtat e Personave me Aftësi të Kufizuara (KDPAK) dhe monitorimit të tyre, pasi që konventa në fjalë është me rëndësi qenësore për zhvillimin gjithëpërfshirës dhe të qëndrueshëm të vendit,” tha Rosana Duxhak, koordinatore e përhershme e OKB-së në Maqedoninë e Veriut.” Ne do të punojmë për ta zvogëluar pabarazinë dhe përjashtimin e personave me aftësi të kufizuara, duke i mbështetur organizatat e personave me aftësi të kufizuara dhe OSHC-të, që i përfaqësojnë grupet më të margjinalizuara, duke e mbështetur pjesëmarrjen e tyre në hartimin dhe zhvillimin e politikave nacionale dhe në proceset e vendimmarrjes në nivel lokal. Ne gjithashtu e përkrahim angazhimin e tyre në KDPAK dhe monitorimin e Objektivave të Zhvillimit të Qëndrueshëm.”

Ky program i përbashkët - i financuar nga Fondi i OKB-së i Mirëbesimit Shumë-Partnerësh i OKB-së për të Drejtat e Personave me Aftësi të Kufizuara (UNPRPD MPTF) – paraqet një bashkëpunim unik që i bashkon agjencitë e OKB-së, qeveritë, organizatat e personave me aftësi të kufizuara (OPAK) dhe shoqërinë civile më të gjerë me qëllim të avancimit të Konventës për të Drejtat e Personave me Aftësi të Kufizuara (KDPAK) dhe Objektivat për Zhvillim të Qëndrueshëm(OZHQ), të cilat e përfshijnë aftësinë e kufizuar.

Ky program do të zbatohet nga Fondi i Kombeve të Bashkuara për Fëmijët (UNICEF), Fondi i Kombeve të Bashkuara për Popullsinë (UNFPA) dhe Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim (UNDP), me koordinimin e përgjithshëm të Zyrës së Koordinatorit të Përhershëm të OKB-së.

“Për sa i përket angazhimeve strategjike, dëshiroj t’u njoftoj se përveç Strategjisë për deinstitucionalizim, e cila është duke u zbatuar me sukses, Qeveria e Maqedonisë së Veriut, së bashku me Ministrinë e Punës dhe Politikës Sociale, veç më kanë filluar me zhvillimin e Strategjisë së re Nacionale për Aftësinë e Kufizuar në bashkëpunim me të gjitha ministritë përkatëse, por edhe organizatat e shoqërisë civile dhe vetë personave me aftësi të kufizuara, duke e respektuar parimin “askush të mos ngel pas”, deklaroi Jovana Trençevska, ministre e Punës dhe Politikës Sociale.

Ajo theksoi se analiza e gjendjes sigurisht që do t’i japë vendit një udhërrëfyes për politikat e ardhshme dhe promovimin e të drejtave të personave me aftësi të kufizuara në përputhje me Konventën e OKB-së për të Drejtat e Personave me Aftësi të Kufizuara dhe shtoi: “Jam e bindur që të gjithë ne këtu, me përpjekje të përbashkëta, do të ndërtojmë dhe do të kontribuojmë në idenë e një shoqërie për të gjithë, e veçanërisht për fëmijët dhe personat me aftësi të kufizuara, ku të gjithë do ta realizojnë potencialin e tyre dhe do të jenë anëtarë të barabartë të shoqërisë sonë”.

“Progres i madh është bërë në përfshirjen e fëmijëve me aftësi të kufizuara në shkolla, por ka ende shumë punë për të bërë. Diçka për të cilën jam veçanërisht krenare është rritja e numrit të nxënësve me aftësi të kufizuara në shkollat fillore në 4.5% krahasuar me vitin shkollor 2019/2020, ndonëse mund të arrihet edhe më shumë. Ne i thyejmë stereotipet me çdo fëmijë të ri me aftësi të kufizuara, që regjistrohet në shkollat e zakonshme. Ata si gjithë të tjerët mund të kenë jetë të pavarur”, tha Jeton Shaqiri, ministër i Arsimit dhe Shkencës.

Analiza zbuloi se personat me aftësi të kufizuara janë kryesisht të pavetëdijshëm për progresin e shtetit si në drejtim të Konventës së Kombeve të Bashkuara për të Drejtat e Personave me Aftësi të Kufizuara, po ashtu edhe lidhur me Objektivat për Zhvillim të Qëndrueshëm. Për më tepër, organizatat e tyre përfaqësuese përgjithësisht përjashtohen nga proceset vendimmarrëse, nëse nuk i prekin drejtpërdrejt fushat e tyre të veprimit. Mungesa e kuptimit, informacioneve dhe trajnimit ndërmjet bartësve të detyrës, së bashku me një model të njëllojshëm të ofrimit të shërbimeve janë pengesat kryesore për shumicën e personave me aftësi të kufizuara për sa i përket realizimit të të drejtave të tyre në kuadër të KDPAK-së.

Bazuar në këndvështrimin e Konventës së OKB-së për të Drejtat e Personave me Aftësi të Kufizuara (KDPAK), analiza e gjendjes i identifikoi pengesat dhe sfidat kryesore, që i parandalojnë personat me aftësi të kufizuara t’i gëzojnë të drejtat e tyre themelore të njeriut.

Në drejtim të tejkalimit të këtyre sfidave, analiza rekomandon: promovimin e një modeli social të vlerësimit të aftësisë së kufizuar kundrejt mbizotërimit të qasjes mjekësore, promovimin e KDPAK-së në të gjitha nivelet shoqërore, me qëllim të ndryshimit të perceptimeve dhe qëndrimeve shoqërore në raport me aftësinë e kufizuar dhe përmirësimin e qasjes në hapësirat publike, infrastrukturë, informacione dhe shërbime. Më tej e thekson rëndësinë e përfshirjes së personave me aftësi të kufizuara në arsimin e mesëm dhe atë sipëror, duke mundësuar jetesën e pavarur të personave me aftësi të kufizuara nëpërmjet ndryshimeve sistematike dhe statistikave të qëndrueshme, të krahasueshme dhe të ndara për personat me aftësi të kufizuar.

Familja e OKB-së në Maqedoninë e Veriut do ta përdorë Programin e Përbashkët për t’i forcuar përpjekjet për rritjen e të drejtave, mundësive të barabarta dhe përfshirjen e personave me aftësi të kufizuara në të gjitha fushat e veprimtarisë së saj - si në rrafshin e brendshëm, po ashtu edhe së bashku me partnerët e saj. Ndërhyrjet me shumë palë, të planifikuara në kuadër të programit të përbashkët, do të përdoren si një katalizator për t’i përshpejtuar reformat sistematike shumë të nevojshme në proceset e planifikimit dhe monitorimit në nivelin nacional dhe atë lokal.

Ky program i përbashkët është mundësuar falë kontributeve në Fondin KDKAK të OKB-së (UNPRPD) nga qeveritë e Australisë, Qipros, Finlandës, Izraelit, Meksikës, Norvegjisë, Spanjës, Suedisë dhe Mbretërisë së Bashkuar.

Për më shumë informacione shihni në: http://www.unprpd.org/