GJENEVË (13 korrik 2023) – Një eksperte e OKB-së përshëndeti sot përpjekjet thelbësore të bëra nga Gjermania dhe Maqedonia e Veriut për të adresuar situatën komplekse të shtetasve të tyre që kthehen nga zonat e konfliktit, në veçanti nga Republika Arabe e Sirisë, përmes riatdhesimit, riintegrimit dhe ndjekjes penale. “Shtete të tilla si Gjermania dhe Maqedonia e Veriut kanë treguar se riatdhesimi është edhe praktik edhe i mundshëm”, tha Fionnuala Ní Aoláin, Raportuese speciale e OKB-së për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave të njeriut dhe lirive themelore derisa lufton terrorizmin, në fund të një vizite 10-ditore në Gjermani dhe Maqedoninë e Veriut. Ní Aoláin theksoi kushtet e tmerrshme të paraburgimit masiv arbitrar në kampet dhe burgjet e Sirisë verilindore, duke theksuar pasojat veçanërisht të tmerrshme për fëmijët e cënuar që mbeten të paraburgosur pa qasje në arsim, kujdes shëndetësor, siguri dhe të drejta të tjera themelore. “Unë mirëpres përpjekjet e Gjermanisë për të promovuar një angazhim energjik dhe ekspert të shoqërisë civile në proceset e shkëputjes, deradikalizimit dhe riintegrimit, duke demonstruar rëndësinë e një qasjeje që përfshin ‘të tërë shoqërinë’ për të kthyer këto persona, si dhe qasje që bazohet në të drejtat e njeriut dhe që mundëson riintegrimin holistik dhe jo-stigmatizues në shoqëri”, tha ajo. Raportuesja speciale vuri në dukje se Maqedonia e Veriut ka filluar të zhvillojë një model të ri-integrimit të bazuar në komunitet bazuar në ekspertizën multidisiplinare, duke përfshirë punëtorët socialë, psikologët klinikë dhe aktorët e sigurisë, për të ri-integruar në mënyrë kuptimplotë familjet, veçanërisht gratë dhe fëmijët, në komunitetet e tyre. Ekspertja nënvizoi rëndësinë e ndjekjeve penale në përputhje me sundimin e ligjit për krimet shkatërruese ndërkombëtare të kryera nga ISIS në Siri dhe Irak. Ajo përshëndeti qasjen inovative dhe unike të ndërmarrë nga Gjermania për të adresuar krimet thelbësore ndërkombëtare dhe gatishmërinë e dukshme të vendit për të mbyllur hendekun e madh të pandëshkueshmërisë për krimet e kryera nga ISIS. “Unë shprehimisht bëj thirrje për riatdhesimin e burrave dhe grave nga Gjermania dhe Maqedonia e Veriut për të siguruar që përpjekjet e kthimit dhe llogaridhënies të vazhdojnë”, tha ajo. Ní Aoláin tha se të dy vendet duhet të vazhdojnë të jenë vigjilentë për të siguruar që politikat dhe praktikat e ekstremizmit të dhunshëm që lidhen me kthimin dhe riintegrimin janë vërtet në përputhje me të drejtat e njeriut. Ajo shprehu shqetësimin se disa përpjekje riintegrimi në praktikë mund të krijojnë në vend që të parandalojnë stigmën dhe përjashtimin. "Ndjekja penale dhe gjykimi i të kthyerve duhet të përmbushë standardet ndërkombëtare të procesit të rregullt dhe drejtësisë, dënimet duhet të jenë proporcionale dhe kushtet e burgut duhet të jenë adekuate për të siguruar që të kthyerit të kenë një mundësi të barabartë për rehabilitimin dhe riintegrimin në shoqëri," tha ekspertja e OKB- së. Raportuesja speciale mirëpret qasjen proaktive të të dy Qeverive ndaj kësaj çështjeje sfiduese ligjore dhe politike, e cila ofron një shembull të vlefshëm për shtetet e tjera se si të lehtësojnë kthimin dhe riintegrimin e qytetarëve të tyre nga zonat e konfliktit, duke përfshirë Sirinë. FUND Znj. Fionnuala Ní Aoláin ëshë zgjedhur si Raportuese speciale për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave të njeriut dhe lirive themelore derisa lufton terrorizmin nga Këshilli për të drejtat e njeriut i Kombeve të Bashkuara. Ajo filloi të ushtrojë funksionin e saj më 1 gusht 2017. Znj. Ní Aoláin është njëkohësisht Profesor Regents dhe Robina Profesor i drejtësisë, politikave publike dhe shoqërisë në shkollën juridike të Universitetit të Minesotës dhe profesor i drejtësisë në Universitetin Queens, Belfast, Irlanda e Veriut. Kompetencat e saj mbulojnë të gjitha shtetet dhe është përditësuar së fundmi me rezolutën 49/10 të Këshillit për të drejtat e njeriut. Raportuesit specialë janë pjesë e asaj që njihet si procedura speciale të Këshillit për të drejtat e njeriut. Procedurat speciale, organi më i madh i ekspertëve të pavarur në sistemin e të drejtave të njeriut të OKB-së, është emri i përgjithshëm i mekanizmave të pavarur të Këshillit për gjetjen e fakteve dhe monitorimin që trajtojnë ose situata të vendeve specifike ose çështje tematike në të gjitha pjesët e botës. Ekspertët e procedurave speciale punojnë në baza vullnetare; ata nuk janë staf i OKB-së dhe nuk marrin rrogë për punën e tyre. Ata janë të pavarur nga çdo qeveri apo organizatë dhe shërbejnë në kapacitetet e tyre individuale. Faqja e OKB-së për të drejtat e njeriut: Gjermania dhe Maqedonia e Veriut Për më shumë informata dhe kërkesa për media ju lutem kontaktoni: Znj. Karen Reyes (Tolosa+41 76 342 3400; karen.reyestolosa@un.org ); Për pyetje për mediat në lidhje me ekspertë të tjerë të pavarur të OKB-së, ju lutemi kontaktoni Maya Derouaz(maya.derouaz@un.org). Ndiqni lajmet në lidhje me ekspertët e pavarur të OKB-së për të drejtat e njeriut në Twitter @UN_SPExperts Të shqetësuar për botën në të cilën jetojmë?
Atëherë ÇOHU për të drejtat e dikujt sot.
#Standup4humanrights
dhe vizitoni faqen e internetit në http://www.standup4humanrights.org    

Anëtarët e Komitetit të Përbashkët Drejtues diskutuan rezultatet vjetore të OKB-së për vitin 2022, mundësitë dhe sfidat me të cilat përballet vendi dhe miratuan planet e përbashkëta të punës për vitin 2023. “Vetëm me përpjekje të përbashkëta mund të mbrojmë njerëzimin dhe natyrën, veçanërisht nëse jemi të përkushtuar në arritjen e Agjendës 2030, në nivel kombëtar dhe global. Zbatimi i plotë i Kornizës së Bashkëpunimit për Zhvillim të Qëndrueshëm është rruga drejt arritjes së ndryshimeve për qytetarët e Maqedonisë së Veriut, duke rezultuar me institucione më të mira ligjore, më efikase dhe më të përgjegjshme dhe një të ardhme më të mirë për të gjithë”, tha Fatmire Isaki, zëvendësministre e Punëve të Jashtme. SDCF është një dokument strategjik kyç që udhëzon punën e OKB-së në Maqedoninë e Veriut dhe përfaqëson ofertën kolektive të sistemit të zhvillimit të OKB-së për të mbështetur vendin në arritjen e qëllimeve të zhvillimit të qëndrueshëm. Për të siguruar interesat dhe prioritetet e të gjithë qytetarëve, SDCF është zhvilluar përmes një procesi pjesëmarrës dhe konsultativ, duke filluar me analizën e kontekstit të zhvillimit të vendit, prioritizimin strategjik dhe funksionalizimin e tij përmes planeve vjetore të punës të enteve të OKB-së dhe palëve të interesuara. “Konteksti ka evoluar ndjeshëm që nga fillimi i SDCF-it në vitin 2020. KOVID-19 dhe ndikimi i tij i menjëhershëm dhe afatgjatë socio-ekonomik, i ndjekur nga krizat aktuale të energjisë, sigurisë ushqimore dhe financave – të gjitha të krijuara nga lufta në Ukrainë – kanë vendosur një tendosje të konsiderueshme për Qeverinë që të vazhdojë t'i japë prioritet proceseve të reformës dhe ndryshimeve strukturore, pasi hapësira fiskale po zvogëlohet dhe dobësitë po rriten”, thotë Rossana Duxhak, Koordinatore e Përhershme e OKB-së në Maqedoninë e Veriut. “Këshillat dhe mbështetja e synuar dhe e fokusuar e ekspertëve, e mbështetur nga fokusi për të mos lënë askënd pas do të mbetet kulmi kryesor i punës së OKB-së në Maqedoninë e Veriut në vitin 2023 dhe më tej.” SDCF 2021-2025 pasqyron njëherit edhe lutjen e Sekretarit të Përgjithshëm të OKB-së për veprim të përshpejtuar në zbatimin e agjendës 2030 përmes një dekade veprimi.
 

Shkup, 21 Dhjetor 2022. - Në konferencën me titull "Shiko më tej", e cila u mbajt sot në Shkup në organizimin e Kombeve të Bashkuara, përfaqësues të disa agjencive të OKB-së së bashku me ekspertë ndërkombëtarë dhe përfaqësues të qeverisë diskutuan për masat kyçe që po ndërmerr dhe duhet të ndërmarrë në të ardhmen Republika e Maqedonisë së Veriut për të tejkaluar sfidat e krizës ushqimore dhe energjitike. “Kriza aktuale është në shumë mënyra e paprecedentë. Megjithatë, shkaqet kryesore dhe shtytësit nuk janë as të reja dhe as befasuese dhe pasqyrojnë paaftësinë tonë për t'i dhënë përparësi përparimit të Objektivave të Zhvillimit të Qëndrueshëm. Zgjidhjet e politikave janë komplekse. Ne duhet t'u përgjigjemi nevojave imediate për të nxjerrë njerëzit nga varfëria, por duhet të mbështesim edhe bizneset për të shpëtuar vendet e punës, me masa konkrete për të siguruar rezultatet më të mira të mundshme me burimet në dispozicion. Më e rëndësishmja, politikat duhet të jenë sistematike, të qëndrueshme dhe vizionare për të siguruar që, pavarësisht sfidave, ne të mbetemi fuqimisht të fokusuar në rritjen dhe zhvillimin e qëndrueshëm. Kjo kërkon të dhëna në kohë dhe të sakta, bashkëpunim dhe koordinim”, tha në hapje të konferencës Koordinatore e Përhershme e OKB-së, Rosana Duxhak. Në panel, zëvendëskryeministri për Çështje Ekonomike, Fatmir Bytyqi, theksoi se problemet duhet të zgjidhen sistematikisht. “Nëse nuk zgjidhen sistematikisht, problemet rriten. Për shembull, kemi vite që flasim për digjitalizimin, por ai ishte vetëm sipërfaqësor dhe jo thelbësor. Digjitalizimi kërkon një ndryshim thelbësor në sjelljen e palëve të interesuara dhe qytetarëve. Nuk kemi hyrë në asnjë segment që ta zgjidhim problemin ashtu siç duhet ta zgjidhim”, thotë Bytyqi. “Sa i përket krizës energjetike, ne e kuptojmë që prodhimi është i rëndësishëm, por e dinim që jemi 35 për qind të varur nga importi i energjisë. Ishte bukur sepse çmimi ishte i mirë. Sapo vjen kriza, të gjithë pyesin pse nuk zgjidhet problemi. Ky problem nuk zgjidhet brenda natës. Problemi është përsëri sistemik. Duhet të kishte nisur të zgjidhej 10 vjet më parë dhe atë në fushën e energjive alternative. Energji e gjelbër. Tani po përpiqemi t'i kthejmë kohëmatësit e vjetër në trafik me pak ndërhyrje. Por kjo nuk është një zgjidhje. Zgjidhja është energjia e gjelbër, kalim në energjinë e gjelbër”, shtoi zëvendëskryeministri për Çështjet Ekonomike. Zëvendës përfaqësuesi i UNICEF-it, Artur Aivazov, theksoi se goditjet nga rritja e çmimeve prekin në mënyrë disproporcionale familjet me më shumë fëmijë dhe familje më të varfra, për shkak të të ardhurave të tyre më të ulëta dhe përqindjes më të madhe të konsumit të ushqimit dhe energjisë në buxhetet e tyre familjare. Rritja e çmimeve të ushqimeve i lë këto familje me shumë pak mjete për të plotësuar nevojat e tjera bazë. Aivazov tregoi se qeveria duhet të marrë në konsideratë masa shtesë për të reduktuar barrën e fëmijëve dhe grupeve të tjera të cenueshme, duke përfshirë zgjerimin e aksesit dhe vëllimit të transfertave ekzistuese të parave të gatshme dhe për të siguruar që kriza buxhetore të mos prishë shërbimet bazë të kujdesit shëndetësor. , mbrojtjen sociale dhe arsimimi. Duke iu drejtuar konferencës, Zëvendës Përfaqësuesi Rajonal i FAO-s për Evropën dhe Azinë Qendrore, Nabil Gangi, theksoi se nga një këndvështrim afatgjatë, është e rëndësishme të merren parasysh shkaqet strukturore të krizës ushqimore dhe për të pasur një qasje më të mirë ndaj zgjidhja e këtij problemi, bën dallimin midis çështjeve që prekin aksesin në ushqim dhe çështjeve që ndikojnë në disponueshmërinë e ushqimit. Për sa i përket aksesit në ushqim, situata është shumëdimensionale dhe reflekton ndërlidhjen komplekse mes krizave ushqimore, energjitike dhe financiare. Sipas Gangit, adresimi i sfidave të sigurisë ushqimore të shkaktuara nga krizat aktuale kërkon një qasje të "sistemeve agro-ushqimore", të cilën FAO e promovon për të vepruar jashtë kornizave të zakonshme sektoriale. Është një kombinim sistematik i politikave, investimeve dhe zgjidhjeve të fokusuara në përmirësime të qëndrueshme në produktivitet dhe efikasitet, elasticitet më të madh dhe sigurimin e ushqimit të mjaftueshëm të shëndetshëm për të gjithë. “Kërkimet empirike tregojnë se një sistem financiar i zhvilluar mirë mund të rrisë rritjen deri në 1 për qind, dhe më e rëndësishmja, të ulë varfërinë. Sistemet financiare kontribuojnë në nxitjen e kursimeve dhe kanalizimin e tyre në investime, të cilat janë të rëndësishme për rritjen e vëllimit të kapitalit dhe produktivitetit, të cilat nga ana e tyre janë përcaktuesit kryesorë të rritjes afatgjatë”, tha Guvernatorja e NBRSM-së, Anita Angelovska - Bezhoska. “Rëndësia e financave është veçanërisht e madhe në këto rrethana krize që theksojnë dobësitë strukturore dhe nevojën për një transformim të gjelbër dhe dixhital të ekonomisë. Për ne është pozitive që mbështetja kreditore për transformimin e gjelbër po rritet, gjegjësisht kreditë për këtë qëllim në tri vitet e fundit kanë shënuar rritje prej 80%”, thotë Angelovska Bezhoska. Sipas Përfaqësuesit të Përhershëm të UNDP-së, Armen Grigoryan, kriza me siguri do të vazhdojë në vitin 2023 dhe është e vështirë të parashikohet se në cilin drejtim do të zhvillohen gjërat. “UNDP dhe agjencitë e tjera të OKB-së në vend, së bashku me partnerët e tjerë të zhvillimit, janë këtu për të mbështetur institucionet dhe qytetarët dhe për të kontribuar në dialogun publik dhe ndërtimin e konsensusit rreth politikave specifike dhe masave të tjera që do të kontribuojnë në adresimin e sfidave aktuale të zhvillimit dhe ndikimin e krizë globale. Megjithatë, ne tani kemi një kuptim më të mirë të dobësive dhe shkaqeve rrënjësore të krizës, faktorëve të brendshëm dhe të jashtëm dhe propozojmë rrugë sistematike në përgjigje të krizës. Një nga gjërat që duhet t'i kushtohet vëmendje është ekonomia gri, e cila, sipas hulumtimeve, arrin diku rreth 35 për qind që hyn në sistem për të paguar taksat. Gjëja e dytë është inkurajimi i ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme dhe bashkëpunimi rajonal”, tha Grigoryan. Ministri i Financave, Fatmir Besimi, theksoi se tre vitet e kaluara, të cilat janë shënuar me krizë, kanë lëvizur kornizën afatmesme të caqeve të planifikuara fiskale, me qëllim konsolidimin e financave publike dhe qëndrueshmërinë e tyre afatgjatë. "Por në të njëjtën kohë, politikëbërësit na japin mundësinë dhe na tregojnë se ku në sistem kemi nevojë për ndryshime. Kjo është arsyeja pse ne mendojmë se është mirë të zbatohet agjenda e reformës në episode krizash." Ai shtoi se ky vit, ndryshe nga sa pritej, nuk ishte vit i përshtatshëm për konsolidim fiskal, dhe nevojiten masa për të mbështetur qytetarët, ekonominë dhe për prodhim më të madh të energjisë elektrike nga kapacitetet vendase për përballimin e krizës energjetike dhe të çmimeve. “Në këto kushte, Qeveria iu drejtua me sukses racionalizimit të anës së shpenzimeve të Buxhetit, me çka deficiti i arritur në masë të madhe mbahet në kuadër të objektivave fiskalë, të cilët deri në vitin 2027 duhet të reduktohen në 2.8% të deficitit buxhetor të PBB-së dhe borxhi publik nën 60%”, tha Besimi. Qëllimi i agjencive të Kombeve të Bashkuara, UNDP, FAO dhe UNICEF, së bashku me partnerët kombëtarë dhe ndërkombëtarë, është të gjejnë zgjidhje të qëndrueshme dhe afatgjata që do t'u përgjigjen nevojave të grupeve vulnerabël dhe në të njëjtën kohë do të mbështesin rritjen dhe zhvillimin, në kushtet e inflacionit të lartë dhe burimeve modeste financiare.    

"Qëllimet për zhvillim të qëndrueshëm nuk janë vetëm një plan shtesë për botën, por një vizion i përbashkët, dhe prandaj duhet të pranojmë plotësisht transformimin dhe zbatimin e tyre. Për të arritur Agjendën 2030, Maqedonia e Veriut mbetet plotësisht e përkushtuar në zhvillimin e institucioneve dhe partneriteteve që do të mundësojnë qëndrueshmëri për gjeneratat e tanishme dhe të ardhshme”, thekson Bujar Osmani, Ministër i Punëve të Jashtme. Raporti fokusohet në rezultatet e vitit 2021, si dhe në mësimet e nxjerra gjatë procesit të zbatimit të programeve gjatë vitit të parë të Kornizës së Bashkëpunimit për Zhvillimin e Qëndrueshëm (KBZHQ) 2021–2025, si një dokument i përbashkët strategjik i OKB-së dhe Qeverisë së Maqedonisë së Veriut. “Pandemia e shkaktuar nga KOVID-19 i kujtoi botës se të gjithë jemi të lidhur dhe se duhet të punojmë së bashku për të arritur zhvillim të qëndrueshëm në mënyrë që askush të mos mbetet prapa”, thekson Rosana Dudzak, Koordinatore e Përhershme e OKB-së në Maqedoninë e Veriut. "Ky raport praktikisht tregon se si puna e përbashkët mund të kontribuojë në rezultate më të mira." Në përputhshmëri me prioritetet e përcaktuara në KBZHQ 2021-2025, raporti monitoron progresin në katër fusha: mirëqenie gjithëpërfshirëse, shërbime cilësore për të gjithë, mjedis të shëndetshëm dhe qeverisje të mirë. Ndër shumë të tjera, disa nga rezultatet e shënuara në raport përfshijnë edhe krijimin e 6.822 vendeve të reja pune për gjeneratat më të reja, ofrim këshillash dhe shërbimesh për digjitalizim ndaj mbi 500 kompanive vendase, konsolidim të 1.078 hektarë tokë bujqësore, përmirësim të gjendjes ekonomike dhe kthim të fëmijëve nëpër bankat shkollore. Gjithashtu, progres është bërë edhe në punësim, sidomos tek femrat, të cilat ishin më të prekura gjatë pandemisë, por jo edhe aq tek të rinjtë, gjë që ngelet ende si sfidë. Gjithsej 24 organet e OKB-së në Maqedoninë e Veriut gjatë vitit 2021 kanë punuar së bashku me më shumë se 130 partnerë dhe puna e tyre ka qenë në përputhshmëri me zhvillimin kombëtar shtetëror, me prioritetet strategjike, angazhimet ndërkombëtare për të drejtat e njeriut dhe barazinë gjinore, si dhe me angazhimet për Agjendën 2030 dhe Objektivat e Zhvillimit të Qëndrueshëm. Versioni digjital i këtij raporti është i disponueshëm në tri gjuhë, dhe atë në gjuhën angleze, maqedonase dhe shqipe, dhe i njëjti mund të gjendet në këtë link.