Говор на постојаниот координатор на ОН во Северна Македонија, Росана Дуџак

На 10-ти декември 1948 година, Генералното собрание на ОН ја усвои Универзалната декларација за човекови права. Тоа е основата на Агендата за одржлив развој 2030. Заедничките вредности за сите народи и сите народи се поактуелни сега од кога било. Задржувањето на еднакви права за сите е од клучно значење за просперитетот и иднината на генерациите што доаѓаат. Драго ми е што денес имаме неколку клучни засегнати страни кои активно се занимаваат со човекови права за заеднички да го одбележиме овој значаен ден.

Предизвиците од 2022-ра година продолжија да влијаат на сите аспекти од нашата работа и нашиот живот. Додека сè уште се опоравува од социо-економското влијание на пандемијата КОВИД 19, регионот ја започна годината со претстојната енергетска криза која беше влошена од влијанието на војната во Украина, која исто така значително влијаеше на системите за храна и економијата на глобално ниво. Кризата го оттргна вниманието од темите за животната средина и климатските промени и ја изложи глобалната зависност од фосилните горива. Во исто време, 2022-ра година забележа зголемен интерес за обновливите извори на енергија и енергетската ефикасност. Тимот на ОН вложи посебни напори во анализата на влијанието на енергетската, храната и финансиската криза и нејзиното влијание врз ранливите групи.

Резултатите од долгоочекуваниот Попис објавен во 2022 година укажуваат на значителни демографски промени во земјата. Целокупното население се намали и старее, при што неколку градови се соочуваат со депопулација. Силните трендови на миграција на работна сила, исто така, го намалија процентот на работоспособна младина. Очекуваниот животен век е зголемен, жените имаат помалку деца. Ова се важни трендови, чии причини и влијанија треба целосно да ги разбереме и да ги земеме предвид и да ги поддржиме мерките за нивно решавање во рамките на политиките.

На глобално ниво, Самитот за трансформирање на образованието даде единствена можност да се подигне образованието на врвот на глобалната политичка агенда и да се дискутира како да се трансформира образованието за да се подготват младите за иднината и да се компензираат загубите во учењето поврзани со пандемијата. Северна Македонија беше дел од Самитот и поднесе амбициозна национална изјава за обврски; да се осигура дека училиштата се инклузивни, правични, безбедни и здрави средини за учениците и персоналот; и подобрување на учењето и вештините за живот; Ова е прилично предизвикувачки потфат и ОН ќе продолжат да ги поддржуваат образовните реформи.

Почетокот на скрининг-процесот на ЕУ ќе даде дополнителен поттик за реформите насочени кон одржлив развој. Се надеваме дека ќе видиме континуиран напредок на земјата на патот за пристапување во ЕУ во 2023-та година.

Обединетите нации и партнерите остануваат ангажирани во повеќе области за да ја поддржат земјата во справувањето со овие предизвици. Во Северна Македонија, 24 ентитети на ОН со оперативни активности во развој и персонал од повеќе од 350 вработени остануваат целосно посветени на спроведувањето на заедничката агенда. Пет годишната рамка за соработка за одржлив развој (SDCF) е клучната алатка која ја води работата на ОН во земјата за да придонесе за инклузивен просперитет, квалитетни услуги за сите, здрава животна средина и добро владеење во Северна Македонија.

Ќе го задржиме нашиот курс во 2023 година и ќе воведеме понатамошни иницијативи за да го забрзаме напредокот на земјата на агендата за одржливост.

Во областа на просперитетот, ОН ќе продолжат да ги поддржуваат МСП за создавање квалитетни и зелени работни места; развивање на вештини и подобрување на услугите за ранливите групи, особено младите, жените, постарите лица и лицата со посебни потреби; подобрување на регулаторната средина, социјалниот дијалог и борбата против неформалностите; како и поддршка на властите за подобрување на консолидацијата на земјиштето и безбедноста на храната.

Во областа на квалитетни услуги за сите, ОН ќе продолжат да ги поддржуваат реформите во образованието, здравството и социјалната заштита, за да се осигури дека нема да се остави зад себе.

Во областа на здравата животна средина, во 2023 година ќе започнеме неколку нови иницијативи како што се достапни заеми за обновливи извори и енергетска ефикасност преку зелени финансиски средства и нова фаза на подготвеност за GCF, климатска отпорност на земјоделството преку подобрена инфраструктура за наводнување; поддршка за природата и животната средина на регионите на Преспанското Езеро, Шар Планина и Охридското Езеро и справување со загадувањето на воздухот во градовите надвор од Скопје.

Во областа на доброто владеење, ќе продолжиме да ги зајакнуваме и усогласуваме политиките, правните и институционалните рамки со меѓународните стандарди и правото на ЕУ, со посебен фокус на маргинализираните групи и оние кои се оставени назад. Иницијативите ќе продолжат во 2023-та година, меѓу другото, тие ќе се фокусираат на дигиталната трансформација, реформите во јавната администрација и судството, зајакнувањето на институционалните капацитети и одговорност, како и градење на конструктивни наративи меѓу младите, позитивни ставови кон бегалците и мигрантите.

Конечно, продолжуваме да ја поддржуваме работата на земјата на дваесетгодишната национална стратегија за развој (НРС), блиску со Владата и особено со вицепремиерот Битиќи - кој е со нас денес.

Сакам да им се заблагодарам на колегите од сите ентитети на ОН за споделувањето на знаењето и за нивната посветеност во поддршката на земјата. Сите споменати активности се благодарение на нивните посветени напори. Исто така, сакам да ви се заблагодарам, драги амбасадори и претставници на меѓународните партнери, за дарежливата поддршка од вашите земји, без која резултатите не би биле можни. И последно, но најважно, дозволете ми да им се заблагодарам на вицепремиерот Битиќи и на министерот Нуредини и Спасовски, како и на претставниците на Владата кои се овде денес, за тековната соработка на владата на Северна Македонија и затоа што ни помагаат да се осигураме дека поддршката од ОН е обезбедена во областите во што им е најпотребно на граѓаните.