Prioritetet e CPF-së së re të FAO-s për Maqedoninë e Veriut (2021–2025) janë në përputhje me prioritetet e Qeverisë, Strategjinë e vendit për Bujqësi dhe Zhvillim Rural 2021–2027 dhe Kornizën e Bashkëpunimit për Zhvillim të Qëndrueshëm të Kombeve të Bashkuara 2021–2025, me synim të lehtësimit në transformimin e sistemit ushqimor dhe përafrimin progresiv të bujqësisë dhe ekonomisë rurale me standardet e Bashkimit Evropian (BE) dhe Objektivat e Zhvillimit të Qëndrueshëm. Marrëveshja u nënshkrua nga Nabil Gangi, Zëvendës Përfaqësues Rajonal i FAO-s dhe Ljupco Nikolovski, Ministër i Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ekonomisë së Ujit të Maqedonisë së Veriut, gjatë takimit të sotëm me drejtorin e përgjithshëm të FAO-s Qu Dongyu. “Kjo kornizë është vazhdimësi e partneritetit afatgjatë ndërmjet FAO-së dhe Maqedonisë së Veriut dhe përpjekjeve tona të përbashkëta për të avancuar zhvillimin bujqësor, fuqizimin e pronarëve të vogla dhe fermat familjare dhe investimin në një të ardhme të qëndrueshme dhe të sigurt për ushqimin e popullit maqedonas,” tha Nabil Gangi. , Zëvendës Përfaqësues Rajonal i FAO. “Jemi të gatshëm të vazhdojmë aktivitetet dhe bashkëpunimin e shkëlqyer me FAO përmes të cilit Ministria, Qeveria dhe qytetarët e vendit tonë i shohin përfitimet drejtpërdrejt në terren. Unë do të përmend vetëm suksesin që kemi arritur me konsolidimin e vazhdueshëm të tokës bujqësore. projektet në kuadër të Programit Kombëtar të Konsolidimit të Tokës, nëpërmjet të cilave kemi arritur progres historik në përmirësimin e strukturës së tokës bujqësore, e cila në fund ka kontribuar në uljen e kostove dhe rritjen e të ardhurave të fermerëve. Bashkëpunimi me FAO është i bollshëm, ka shumë projekte të përbashkëta që janë të interes i madh për vendin”, tha ministri Nikolovski. Bujqësia është një nga sektorët kyç të ekonomisë maqedonase dhe një punëdhënës kritik në zonat rurale, duke zënë 12 përqind të produktit të brendshëm bruto dhe rreth 22 përqind të punësimit total. Megjithatë, zhvillimi i sektorit pengohet nga shumë sfida, duke përfshirë, por pa u kufizuar në, fragmentimin e tokës bujqësore, aksesin e kufizuar në asetet prodhuese (si infrastruktura, toka, uji, energjia, njohuritë dhe shërbimet financiare), zinxhirët e dobët të vlerës, dhe cenueshmëri e lartë ndaj ndryshimeve klimatike. Duke pasur parasysh këtë, FAO është e gatshme të mbështesë Maqedoninë e Veriut në dy fusha kryesore; ndërtimin e një ekonomie më të fortë rurale të përafruar me standardet e BE-së, me fokus në fermat e vogla dhe duke rritur veprimin klimatik, burimet natyrore dhe menaxhimin e rrezikut nga fatkeqësitë. Më konkretisht, FAO do të mbështesë Qeverinë e Maqedonisë së Veriut në formulimin e politikave efektive dhe mundësimin e investimeve për transformimin rural, përmirësimin e strukturave të tokës bujqësore dhe lëvizshmërinë e tregut të tokës, modernizimin e prodhimit, forcimin e zinxhirëve të vlerës dhe sigurimin e bujqësisë klimatike të zgjuar dhe elastike. Mbështetja për Ministrinë e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ekonomisë së Ujit do të vazhdojë ybatimin e projekteve të vazhdueshme të konsolidimit të tokës në kuadër të Programit Kombëtar të Konsolidimit të Tokës dhe do të zgjerojë më tej programin në nivel kombëtar, si dhe instrumente të tjera të tregut të tokës. Nëpërmjet shkëmbimit të njohurive dhe mjeteve të tjera, FAO do të ndihmojë Ministrinë dhe partnerët e tjerë përkatës në formulimin e masave të politikave për përmirësimin e shërbimeve këshillimore, veterinare dhe fitosanitare, si dhe në përpjekjet e BE-së për përafrim në fushat e menaxhimit të shëndetit të kafshëve dhe sigurisë ushqimore dhe cilësinë, për të përmbushur nevojat kombëtare dhe sfidat globale në zinxhirin e vlerave ushqimore. Sipas prioritetit të dytë të programit, FAO do të mbështesë përpjekjet e vendit në veprimet për klimën. Kjo përfshin menaxhimin e qëndrueshëm të burimeve natyrore (tokë, ujë, pylltari dhe biodiversitet), ndërtimin e elasticitetit klimatik të prodhimit bujqësor dhe reduktimin e rreziqeve nga fatkeqësitë në bujqësi. Rritja e qëndrueshmërisë klimatike të fermerëve të vegjël në shumë mënyra – duke përfshirë përdorimin më efikas të inputeve, të dhëna me cilësi të lartë për vendimmarrje, bujqësi të zgjuar për klimën dhe zgjerimin e sistemeve të ujitjes – do të jetë një fushë kyçe në këtë drejtim. “Arritja e këtyre rezultateve është e mundur me angazhimin dhe mbështetjen e fortë të qeverisë nga partnerët burimorë, si dhe me kontributin e FAO-s përmes Programit të saj të Bashkëpunimit Teknik (TCP). Asistenca teknike e ofruar përmes projekteve TCP luan një rol të rëndësishëm në adresimin e boshllëqeve kritike teknike të Qeverisë, por edhe në të paturit një efekt katalitik për një ndikim të qëndrueshëm dhe investime të mëtejshme drejt arritjes së Objektivave të Zhvillimit të Qëndrueshëm të përcaktuara në CPF". thotë Goran Stavrik, Zyrtar i Programit të FAO-s (TCP). Maqedonia e Veriut mbështetet në përvojën globale dhe njohuritë e FAO-s si një entitet i akredituar për Fondin e Gjelbër Klimatik (GCF), Fondin e Përshtatjes (AF) dhe Fondacionin Global të Mjedisit (GEF) në aksesin në financimin e klimës mjedisore për të mbështetur përshtatjen kombëtare të vendit ndaj ndryshimeve klimatike. dhe prioritetet e zbutjes duke përmbushur gjithashtu angazhimet globale të vendit për klimën.   Linqe: In rural North Macedonia, FAO helps improve sustainable and resilient development Enhancing rice production in North Macedonia through land consolidation Young Macedonian artist wins World Food Day poster contest honoring food heroes Land consolidation is the missing link for farmers in North Macedonia North Macedonia receives continued support for “greening”

Pjesëmarrësit në këtë aktivitet diskutuan gjithashtu se si më lehtë të arrihet tek grupet që mund të kenë mbetur prapa në shërbimet shëndetësore, të përmirësohet kujdesi parandalues ​​në zonat e largëta dhe të pashërbyera, si të forcohet imunizimi, të përdoret dixhitalizimi për të siguruar aksesin e shërbimeve shëndetësore për të gjithë. “Ky program u krijua për të mundësuar zgjidhje më të shpejtë dhe inovative ndaj nevojave të reja që rrjedhin nga COVID-19. Jemi të lumtur që jemi ndër shumë pak në botë që arritëm të merrnim fonde nga Fondi i Kombeve të Bashkuara për Reagimin dhe Rimëkëmbjen ndaj COVID-19”, thotë. Patrizia DiGiovanni, Koordinatore e Përhershme e OKB-së përkohësisht. “Programi mundësoi shërbime falas për shpëtimin e jetës së njerëzve, veçanërisht grave dhe vajzave, që jetojnë në zona të lëna pas, të cilave ofrimi i këtyre shërbimeve ishte ndërprerë ose shtyrë për shkak të pandemisë COVID 19, ndërsa kjo duhet të shërbejë si model për shumë aktivitete dhe investime në të ardhmen në sektorin e shëndetësisë, duke synuar jo vetëm shpëtimin e jetës, por rritjen e cilësisë së jetës dhe përmirësimin e rezultateve për të gjithë njerëzit në vend.” "Shërbimet shëndetësore të sigurta dhe inovative në kohët e COVID-19 në Maqedoninë e Veriut" është një program i përbashkët që ndihmoi qeverinë të përmirësojë shërbimet thelbësore shëndetësore në kontekstin e COVID-19 duke u mbështetur në investimet e rëndësishme të bëra tashmë për të forcuar shëndetin në vend.   Programi ka prezantuar disa shërbime inovative shëndetësore, si vizitat e klinikave të lëvizshme gjinekologjike në zona të largëta, duke përfshirë regjistrin e imunizimit elektronik që synon të përmirësojë mbledhjen e të dhënave dhe llogaritjen e normave të mbulimit të imunizimit, dhe komunikimin e rrezikut me popullatat skeptike ndaj imunizimit, si dhe ndërgjegjësimi i grave dhe vajzave për shëndetin seksual dhe riprodhues dhe dhunën me bazë gjinore. Këto shërbime të përmirësuara adresojnë uljen e ndjeshme të ofrimit të tyre që nga shpërthimi i COVID-19 dhe mundësojnë mbledhjen më efikase në kohë reale të të dhënave përkatëse të politikave për imunizimin, duke kontribuar gjithashtu në një mbështetje më të madhe profesionale dhe publike për vaksinimin. Programi targeton gratë, vajzat dhe fëmijët adoleshente në nevojë, veçanërisht ata që jetojnë në zona të thella të vendit, dhe të cilët do të përfitonin nga shërbimet e shëndetit seksual dhe riprodhues, imunizimi dhe mbështetja psiko-sociale. Zbatimi i programit filloi në janar të vitit 2021 dhe përfundon në fund të marsit, me një buxhet prej 850,000 dollarë. Programi zbatohet bashkërisht nga tre agjenci të OKB-së në partneritet të ngushtë me partnerët kryesorë kombëtarë, duke përfshirë Ministrinë e Shëndetësisë, Ministrinë e Punës dhe Politikës Sociale, Drejtorinë e Shëndetit elektronik, Shoqatën e Gjinekologëve dhe Obstetërve, Komitetin për Nënë të Sigurt dhe të Porsalindur të Shëndetshëm, Shoqata Mjekësore e Maqedonisë, Shoqata Maqedonase e Infermierëve dhe Mamive, Klinika Universitare e Psikiatrisë dhe organizatat e shoqërisë civile. Ky program i përbashkët është bërë i mundur falë kontributeve në Fondin e Kombeve të Bashkuara për Reagimin dhe Rimëkëmbjen ndaj COVID-19 nga qeveritë e Norvegjisë, Holandës, Zvicrës, Danimarkës, Suedisë, Republikës së Koresë, Finlandës, Austrisë, Mbretërisë së Bashkuar, Spanjës, Zelandës së Re, Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Islandës, Kroacisë, Portugalisë, Tajlandës, Republika Sllovake, Rumanisë, Kamboxhias, Qipros dhe Filipinëve. Më tepër informacione në: https://northmacedonia.un.org/sq/170196-sherbime-shendetesore-te-sigurta-dhe-novatore-ne-kohet-e-covid-19 

Zinxhiri i furnizimit dhe ndërprerjet logjistike në prodhimin e drithit dhe farave vajore ukrainase dhe ruse dhe kufizimet në eksportet e Rusisë do të kenë pasoja të rëndësishme për sigurinë ushqimore. Kjo është veçanërisht e rëndësishme për rreth pesëdhjetë vende që varen nga Rusia dhe Ukraina për 30% ose më shumë të furnizimeve të tyre me grurë. Shumë prej tyre janë vende më pak të zhvilluara ose vende me të ardhura të ulëta, me mungesë ushqimi në Afrikën Veriore, Azi dhe Lindjen e Afërt. Shumë vende Evropiane dhe të Azisë Qendrore mbështeten te Rusia për mbi 50% të furnizimit të tyre me plehra dhe mungesat atje mund të shtrihen deri në vitin e ardhshëm. Çmimet e ushqimeve, tashmë në rritje që nga gjysma e dytë e vitit 2020, arritën një maksimum historik në shkurt 2022 për shkak të kërkesës së lartë, kostove të inputeve dhe transportit, si dhe ndërprerjeve të portit. Çmimet globale të grurit dhe elbit, për shembull, u rritën 31% gjatë rrjedhës së vitit 2021. Çmimet e vajit të rrapit dhe të lulediellit u rritën më shumë se 60%. Kërkesa e lartë dhe çmimet e paqëndrueshme të gazit natyror kanë rritur gjithashtu kostot e plehrave. Për shembull, çmimi i uresë, një pleh kyç azotik, është rritur më shumë se trefish në 12 muajt e fundit. Intensiteti dhe kohëzgjatja e konfliktit mbeten të paqarta. Ndërprerjet e mundshme në aktivitetet bujqësore të këtyre dy eksportuesve kryesorë të mallrave bazë mund të përshkallëzojnë seriozisht pasigurinë ushqimore në nivel global, kur çmimet ndërkombëtare të ushqimit dhe inputeve janë tashmë të larta dhe të paqëndrueshme. Konflikti gjithashtu mund të kufizojë prodhimin bujqësor dhe fuqinë blerëse në Ukrainë, duke çuar në rritjen e pasigurisë ushqimore në vend.   Faktorët Kryesorë Të Rrezikut Të Identifikuar Të korrat e drithërave do të jenë gati për korrje në qershor. Është e paqartë nëse fermerët në Ukrainë do të jenë në gjendje t'i korrin ato dhe t'i dorëzojnë në treg. Zhvendosja masive e popullsisë ka reduktuar numrin e punëtorëve bujqësorë. Qasja në fushat bujqësore do të jetë e vështirë. Do të kufizohen gjithashtu rritja e bagëtive dhe shpendëve dhe prodhimi i frutave dhe perimeve. Portet e Ukrainës në Detin e Zi janë mbyllur. Edhe nëse infrastruktura e transportit të brendshëm mbetet e paprekur, transportimi i grurit me hekurudhë do të ishte i pamundur për shkak të mungesës së një sistemi hekurudhor funksional. Anijet ende mund të kalojnë tranzit nëpër Ngushticat Turke, një pikë kyçe tregtare përmes së cilës kalojnë një sasi e madhe dërgesash gruri dhe misri. Rritja e primeve të sigurimit për rajonin e Detit të Zi do të përkeqësonte kostot tashmë të larta të transportit, duke komplikuar kostot e importeve të ushqimit. Dhe, nëse objektet e magazinimit dhe përpunimit do të mbeten të paprekura dhe të pajisura me personel është gjithashtu ende e paqartë. Portet ruse në Detin e Zi janë të hapura për momentin dhe nuk pritet asnjë ndërprerje e madhe në prodhimin bujqësor në një afat të shkurtër. Megjithatë, sanksionet financiare kundër Rusisë kanë shkaktuar një zhvlerësim të rëndësishëm i cili, nëse vazhdon, mund të minojë produktivitetin dhe rritjen dhe në fund të rrisë më tej kostot e prodhimit bujqësor. Rusia është një lojtar kryesor në tregun global të energjisë, duke zënë 18% të eksporteve globale të qymyrit, 11% të naftës dhe 10% të gazit. Bujqësia kërkon energji nëpërmjet përdorimit të karburantit, gazit, energjisë elektrike, si dhe plehrave, pesticideve dhe lubrifikantëve. Prodhimi i përbërësve dhe ushqimeve për ushqim kërkon gjithashtu energji. Konflikti aktual ka shkaktuar rritje të çmimeve të energjisë, me pasoja negative në sektorin e bujqësisë. Gruri është një ushqim bazë për mbi 35% të popullsisë së botës dhe konflikti aktual mund të rezultojë në një reduktim të papritur dhe të shpejtë të eksporteve të grurit si nga Rusia ashtu edhe nga Ukraina. Është ende e paqartë nëse eksportuesit e tjerë do të jenë në gjendje ta plotësojnë këtë boshllëk. Inventarët e grurit tashmë po mbarojnë në Kanada dhe eksportet nga Shtetet e Bashkuara, Argjentina dhe vende të tjera ka të ngjarë të jenë të kufizuara pasi qeveria do të përpiqet të sigurojë furnizimin e brendshëm. Vendet që varen nga importet e grurit ka të ngjarë të rrisin nivelet, duke shtuar presion të mëtejshëm mbi furnizimet globale. Egjipti, Turqia, Bangladeshi dhe Irani janë importuesit kryesorë globalë të grurit, duke blerë më shumë se 60% të grurit të tyre nga Rusia dhe Ukraina, dhe të gjithë kanë importe të jashtëzakonshme. Libani, Tunizia, Jemeni, Libia dhe Pakistani gjithashtu mbështeten shumë në të dy vendet për furnizimin e tyre me grurë. Tregtia globale e misrit ka të ngjarë të tkurret për shkak të pritjeve që humbja e eksportit nga Ukraina nuk do të plotësohet nga eksportues të tjerë dhe për shkak të çmimeve të larta. Perspektivat e eksportit për vajin e lulediellit dhe vajra të tjerë alternativë mbeten gjithashtu të pasigurta. Importuesit kryesorë të vajit të lulediellit, duke përfshirë Indinë, Bashkimin Evropian, Kinën, Iranin dhe Turqinë, duhet të gjejnë furnizues të tjerë ose vajra të tjerë bimorë, të cilët mund të kenë një efekt të përhapur në vajrat e palmës, sojës dhe farave të rapit, për shembull.   Rekomandimet E Politikave 1. Mbani të hapur tregtinë globale të ushqimit dhe plehrave. Duhet bërë çdo përpjekje për të mbrojtur aktivitetet e prodhimit dhe marketingut të nevojshëm për të përmbushur kërkesat e brendshme dhe globale. Zinxhirët e furnizimit duhet të vazhdojnë të lëvizin, që nënkupton mbrojtjen e të korrave, bagëtive, infrastrukturës së përpunimit të ushqimit dhe të gjitha sistemeve logjistike. 2. Gjeni furnizues të rinj dhe më të ndryshëm ushqimesh. Vendet e varura nga importet ushqimore nga Rusia dhe Ukraina duhet të kërkojnë furnizues alternativë për të absorbuar goditjen. Ata gjithashtu duhet të mbështeten në rezervat ekzistuese të ushqimit dhe të diversifikojnë prodhimin e tyre vendas për të siguruar qasjen e njerëzve në dieta të shëndetshme. 3. Mbështetni grupet e cenueshme, duke përfshirë personat e zhvendosur brenda vendit. Qeveritë duhet të zgjerojnë rrjetet e sigurisë sociale për të mbrojtur njerëzit e cenueshëm. Në Ukrainë, organizatat ndërkombëtare duhet të ndërhyjnë për të ndihmuar njerëzit në nevojë. Në të gjithë globin, shumë më tepër njerëz do të shtyheshin në varfëri dhe uri për shkak të konfliktit, dhe ne duhet t'u ofrojmë atyre programe të mbrojtjes sociale në kohë dhe të synuara mirë. 4. Shmangni reagimet ad-hok të politikave. Përpara se të marrin masa për të siguruar furnizimin me ushqime, qeveritë duhet të marrin në konsideratë efektet e tyre të mundshme në tregjet ndërkombëtare. Reduktimet në tarifat e importit ose përdorimi i kufizimeve të eksportit mund të ndihmojnë në zgjidhjen e sfidave të sigurisë ushqimore të vendeve individuale në afat të shkurtër, por ato do të rrisin çmimet në tregjet globale. 5. Forconi transparencën dhe dialogun në treg. Më shumë transparencë dhe informacion mbi kushtet e tregut global mund të ndihmojë qeveritë dhe investitorët të marrin vendime të informuara kur tregjet e mallrave bujqësore janë të paqëndrueshme. Iniciativat si Sistemi i Informacionit të Tregut Bujqësor të G-20 (AMIS) e rrisin këtë transparencë duke ofruar vlerësime objektive dhe në kohë të tregut.

  Dje në konferencën rajonale të organizuar nga Avokati i Popullit dhe agjencitë e Kombeve të Bashkuara në Maqedoninë e Veriut morën pjesë përfaqësues të institucioneve shtetërore për të drejtat e njeriut, personat me aftësi të kufizuara dhe organizatat e tyre përkatëse, përfaqësues të shoqërisë civile nga rajoni i Ballkanit Perëndimor, së bashku me bashkëmoshatarët e tyre nga vendet tjera evropiane dhe organizatat tjera.  Pjesëmarrësit e konferencës, “Fuqizimi i institucioneve shtetërore për të drejtat e njeriut, si mekanizma të pavarur monitorues për zbatimin e Konventës së OKB-së mbi të Drejtat e Personave me Aftësi të Kufizuara (KDPAK)”, ofroi një mundësi unike për të shkëmbyer përvoja, praktika të mira, sfida, mundësi dhe iniciativa mbi kornizat ekzistuese të monitorimit. “Shoqëritë nuk mund kurrë t’i përmbushin Objektivat e Zhvillimit të Qëndrueshëm pa pjesëmarrjen e plotë të të gjithëve, përfshirë personat me aftësi të kufizuara. Njohja e të drejtave të tyre dhe sigurimi i angazhimit të tyre është me rëndësi kritike. Po ashtu është shënuar përparim në vendet e rajonit, ndonëse mbetet shumë për të bërë për ta përshpejtuar zhvillimin gjithëpërfshirës të aftësisë së kufizuar”, deklaroi Rosana Duxhak, Koordinatore e përhershme e OKB-së në Maqedoninë e Veriut. “Vetëm përmes dialogut dhe duke punuar së bashku – me të gjitha qeveritë, organizatat ndërkombëtare dhe ato rajonale, shoqërinë civile dhe sektorin privat – mund t’i përmbushim në mënyrë efektive zotimet e KDPAK-së dhe Agjendës 2030.” Qëllimi i kësaj konference është të inkurajojë një dialog konstruktiv, të orientuar drejt veprimit për përshpejtimin e zhvillimit gjithëpërfshirës, të barabartë, dhe të qëndrueshëm në Ballkanin Perëndimor, të udhëhequr nga standardet ndërkombëtare të të drejtave të njeriut dhe premtimi i Agjendës 2030, që askush të mos ngelë pas. “Para nesh kemi rrugë të gjatë me shumë sfida drejt përfshirjes dhe integrimit të plotë të personave me aftësi të kufizuara, siç parasheh Konventa, e cila është një mjet që mund të na ndihmojë në përmbushjen e këtyre synimeve. Në këtë kuptim, besoj fuqishëm se konferenca do të hapë shumë diskutime dhe iniciativa se si të arrihet progresi i dëshiruar”, thotë Naser Ziberi, Avokati i Popullit. Duke u fokusuar në fuqizimin e rolit dhe bashkëpunimin ndërmjet institucioneve shtetërore të të drejtave të njeriut në rajon, konferenca synon t’i frymëzojë dhe drejtojë veprimet e ardhshme, që do të ndiqen nga institucionet shtetërore për të drejtat e njeriut, lëvizjet për mbështetjen e personave me aftësisë të kufizuar dhe partnerët tjerë në të gjithë rajonin. Përveç rritjes së mëtejshme të shkëmbimit rajonal, pjesëmarrësit e konferencës ranë dakord të përkujdesen që praktikat e mira dhe mësimet e nxjerra nga konferenca lidhur me përfshirjen e shoqërisë civile në procesin e monitorimit, të përfshihen në punën e tyre dhe në aktivitetet e ardhshme, si dhe do të vazhdojnë ta mbështesin monitorimin e pavarur dhe ndikimin në agjendën e të drejtave të njeriut në të gjithë rajonin.